1
00:00:15,040 --> 00:00:19,840
W 1949 roku oficer brytyjskiego wywiadu wypłynął na Cejlon, by stać się buddyjskim mnichem. 

2
00:00:20,000 --> 00:00:24,840
Wyświęcony jako Czcigodny Nanavira, żył w lasach w pobliżu nadmorskiej miejscowości Bundala aż do samobójstwa w 1965 roku.

3
00:00:30,060 --> 00:00:38,880
Całkowicie uspokojeni. Nie trzeba im wiele do zadowolenia i zazwyczaj idą własną drogą, mieszkając samotnie. 

4
00:00:39,000 --> 00:00:46,860
Idą do jaskiń, niewielkich kuti [chat] lub w inne ustronne miejsca. To była z pewnością ścieżka Nanavira Thery.

5
00:01:40,000 --> 00:01:55,640
Chciał żyć w gęstym lesie. W tamtych czasach dżungla nie została oczyszczona i mieszkało tam niewiele osób.

6
00:01:56,000 --> 00:02:05,640
Wybrał właśnie tą część lasu. Mnisi do dziś żyją w kuti Nanaviry Hamuduru.

7
00:02:06,000 --> 00:02:09,640
Jest tu stosunkowo bezpiecznie. Byłem zaniepokojony wężami. 

8
00:02:10,000 --> 00:02:15,640
Jeden mnich zmarł tu ugryziony przez węża. Występują tutaj te najbardziej jadowite – żmije Russela.

9
00:02:16,000 --> 00:02:25,640
Wystarczy im tylko jedno ukąszenie i zwykle wychodzą w nocy. Nieopodal jest rzeka z mnóstwem żab, to idealne miejsce dla węży.

10
00:02:27,000 --> 00:02:37,640
Swoim widokiem wzbudzał wiele radości w ludziach. Widzieliśmy jak wieczorami praktykował medytację chodzoną.

11
00:02:38,000 --> 00:02:44,640
To był bardzo przyjemny widok. Dla mnie było to jak dostrzeganie Buddhy.

12
00:02:51,000 --> 00:02:54,640
N.V. - Nanavira

13
00:02:59,000 --> 00:03:05,640
Przypuszczam, że był to styczeń 1965, kiedy byłem w Bundala, w gęstej dżungli. 

14
00:03:06,000 --> 00:03:09,640
Przedzierałem się przez dżunglę w poszukiwaniu dzika.

15
00:03:10,000 --> 00:03:17,640
Doszedłem do wioski, a mieszkańcy powiedzieli mi, że nieopodal przebywał biały człowiek, który był mnichem. 

16
00:03:18,000 --> 00:03:24,800
Zaintrygowało mnie to jako dziennikarza, pomyślałem sobie, że dobrze byłoby go zobaczyć i zrobić o nim historię. 

17
00:03:25,000 --> 00:03:37,800
Wróciłem do niego, gdy Robin Maugham, bratanek Somerset Maugham, podróżnik i powieściopisarz, dotarł na Sri Lankę (w owych czasach zwaną Cejlonem) i potrzebował historii.

18
00:03:38,000 --> 00:03:46,800
Gdy rozmawialiśmy z Nanavirą, z dachu spadła tarantula. On ją podniósł i trzymał w ręku. 

19
00:03:47,000 --> 00:03:59,800
Trzymając powiedział: "Nie skrzywdzi cię." Wydaje mi się, że Robin zrobił zdjęcie i pojawiło się ono w artykule, z Nanavirą trzymającym tarantulę.

20
00:04:01,000 --> 00:04:12,800
Starszy z nich to Robin Maugham, bratanek słynnego Somerset Maughama. Jest powieściopisarzem (trzeciorzędnym, jak przypuszczam) i autorem książek podróżniczych. 

21
00:04:13,000 --> 00:04:23,800
Chociaż obydwaj zdają się być zainteresowani Dhammą, to myślę raczej, że ich głównym powodem wizyty jest uzyskanie materiału do ich twórczości. (…)

22
00:04:24,000 --> 00:04:32,800
Więc prawdopodobnie, być może za rok, pojawi się nowa książka turystyczna z rozdziałem (wraz z fotografiami) 

23
00:04:33,000 --> 00:04:42,800
poświęconym niżej podpisanemu oraz jego romantycznemu życiu jakie prowadzi w dżungli. [List 110] 10 stycznia 1965

24
00:04:50,000 --> 00:04:53,800
Maugham wykorzystał później historię jako podstawę do słuchowiska radiowego emitowanego przez Radio BBC 4 w 1980 roku.

25
00:04:54,000 --> 00:04:56,800
Dziennikarz: Przepraszam. Zastanawiam się, czy mógłbym z tobą porozmawiać?

26
00:04:57,000 --> 00:05:06,800
Słyszałem, że mieszkasz gdzieś tu, w dżunglach Sri Lanki. Udało mi się znaleźć to miejsce i przyszedłem cię poznać.

27
00:05:07,000 --> 00:05:13,800
Mnich: Jak się pan miewa? Zechce pan wejść?

28
00:05:14,000 --> 00:05:16,800
Dziennikarz: Dziękuję.

29
00:05:19,000 --> 00:05:22,800
O co chodzi z tym białym człowiekiem, Anglikiem? 

30
00:05:23,000 --> 00:05:29,800
Jeśli się cokolwiek wie o jego pochodzeniu, o tym jak tam dotarł i co sprawiło, że się tam dostał, jest to moim zdaniem bardziej istotne.

31
00:05:45,000 --> 00:05:51,800
Był oficerem wywiadu w Afryce Północnej w czasie kampanii [podczas wojny]. 

32
00:05:57,000 --> 00:06:04,800
Po odejściu, nie musiał pracować zarobkowo. W Londynie miał przyjaciela, którego poznał w wojsku. 

33
00:06:05,000 --> 00:06:13,800
Było wino, kobiety i dobra zabawa. Mając swoją rentę nie musiał pracować.

34
00:06:14,000 --> 00:06:21,800
Spotkali się gdzieś w Londynie, w pubie. Wspominali swoją przeszłość. 

35
00:06:22,000 --> 00:06:28,800
Byli bardzo rozgoryczeni, niezadowoleni z życia jakie prowadzili.

36
00:06:31,000 --> 00:06:38,800
Nasze dawne miłości mogą być całkiem martwe, nawet gdy ponownie spotykamy ukochane osoby… 

37
00:06:39,000 --> 00:06:41,800
i tak samo rzecz się ma z przyjemnościami estetycznymi.

38
00:06:42,000 --> 00:06:53,800
Transcendentalne poczucie kwintetu G Minor Mozarta, późnych dzieł Beethovena, kwartety Bartoka - tak oczywiste dla mnie, zanim wstąpiłem do armii. 

39
00:06:54,000 --> 00:07:00,800
Gdzież się podziały, gdy wróciłem do domu po wojnie? [List 135] 08 grudzień 1964

40
00:07:03,000 --> 00:07:11,800
Powiedzieli: "Takie życie nie jest dla nas właściwe, wyświęćmy się na mnichów buddyjskich”.

41
00:07:12,000 --> 00:07:16,800
Zostali wyświęceni w Dodangduwa, jako Nanavira i Nanamoli. 

42
00:07:17,000 --> 00:07:20,800
Obydwaj zaczęli naukę języka palijskiego, jak również studiowanie Dhammy.

43
00:07:21,000 --> 00:07:28,800
Nanavira dość szybko opuścił Dodangduwa i przeniósł się do rezerwatu przyrody w Bundala.

44
00:07:38,000 --> 00:07:47,800
Biografia Nanaviry nie jest tu najważniejsza, ani to, co zrobił, ale to, co napisał, jego interpretacja Dhammy.

45
00:07:48,000 --> 00:07:53,800
Nikt nie śmiał, albo nikt nie był w stanie intelektualnie zaprzeczyć “Zapiskom o Dhammie”.

46
00:07:54,000 --> 00:07:57,800
Krytykowano go, ponieważ kwestionował tradycyjne podejście.

47
00:07:58,000 --> 00:08:02,800
Było to kreatywne, niezwykłe, zupełnie wbrew tradycji. 

48
00:08:03,000 --> 00:08:15,800
Wszystko co czytaliśmy i co słyszeliśmy o Dhammie było tradycyjne, takie jakie przedstawiano nam w tekstach i jakie zostało zinterpretowane przez Buddhaghosę w jego komentarzach.

49
00:08:16,000 --> 00:08:23,800
Myślę, że bardzo istotna jest jego ekspozycja "współzależnego powstawania”, paticcasamuppada.

50
00:08:24,000 --> 00:08:31,800
Tradycyjne rozumienie paticcasamuppady łączyło obecne narodziny, przeszłe wcielenia i przyszłe odrodziny.

51
00:08:32,000 --> 00:08:41,800
Myślę, że wyjaśnienia Czcigodnego Nanaviry były bardzo pomocne w zrozumieniu, że paticcasamuppada jest wytłumaczeniem tego, co dzieje się w tym, konkretnym momencie w nas samych.

52
00:08:42,000 --> 00:08:58,800
Normalnie buddyjski mnich nie odbiega od tradycyjnych nauk. On natomiast pisał o różnych inspiracjach z [niebuddyjskiej] literatury.

53
00:08:59,000 --> 00:09:05,800
I widział w tej literaturze Dhammę, czy był to "Ulisses", czy cokolwiek co czytał, widział tam Dhammę. 

54
00:09:08,000 --> 00:09:17,800
Miał bardzo analityczny umysł. Był ponoć biegły w matematyce na Uniwersytecie w Cambridge.

55
00:09:18,000 --> 00:09:30,800
Pomimo iż doceniamy Czcigodnego Nanavirę i jego zdolności intelektualne, to szanowany nauczyciel medytacji w postaci Czcigodnego Nanavimali, potrafił nauczania te zignorować.

56
00:09:31,000 --> 00:09:39,800
Mógł je pobieżnie przejrzeć, ale gdy je odstawił, powiedział:

57
00:09:40,000 --> 00:09:49,800
"Nie jest to konieczne. Czytasz słowa Buddhy, Buddhavacana, które masz w suttach. Tego się należy trzymać, to trzeba praktykować. 

58
00:09:50,000 --> 00:10:02,800
Są rzeczy, które są o wiele bardziej fundamentalne dla młodych mnichów niż czytanie wybujałych filozoficznie, tendencyjnych prac, jak Zapiski o Dhammie.”

59
00:10:10,000 --> 00:10:21,800
Nanavira zauważył, że dla niego i dla sporej liczby ludzi z Zachodu będzie to właściwa droga, aby zapoznać się z pismami egzystencjalistów. 

60
00:10:22,000 --> 00:10:40,800
W swoich listach jest pełen uznania dla niektórych zachodnich filozofów: Bradley, Sartre, Camus i tak dalej, ponieważ widzieli oni problemy cierpienia.

61
00:10:41,000 --> 00:10:52,800
Zawsze mówił, że widzieli problem cierpienia, ale nie byli w stanie zobaczyć, podstawy, fundamentu tego cierpienia.

62
00:10:53,000 --> 00:10:56,800
[Wstęp do “Zapisków o Dhammie”] 1964

63
00:10:57,000 --> 00:11:05,800
Oczekuje się, że czytelnik jest subiektywnie zaangażowany w niepokojący problem, problem jego egzystencji; co jest również problemem jego cierpienia. (…)

64
00:11:06,000 --> 00:11:19,800
Tylko pionowy wgląd, prosto w głąb swej własnej egzystencji daje człowiekowi możliwość dostrzeżenia niepewności i braku bezpieczeństwa jego sytuacji

65
00:11:20,000 --> 00:11:26,800
i tylko człowiek który to dostrzegł jest przygotowany do wysłuchania Nauk Buddhy.

66
00:11:29,000 --> 00:11:37,800
W czerwcu 1959, Czcigodny Nanavira napisał do swojego nauczyciela, opisując własne urzeczywistnienie pierwszego etapu oświecenia, sotapanna. 

67
00:11:40,000 --> 00:11:52,800
Zgodnie z tekstami, "powstanie dhammacakku 'jest wejściem na pierwszy stopień strumienia: sotapanna. 

68
00:11:53,000 --> 00:12:00,800
To jest pierwsza część realizacji, pierwsza część oświecenia.

69
00:12:01,000 --> 00:12:13,800
Odrzucał jakiekolwiek znajdywanie punktu oparcia na doświadczeniu. 

70
00:12:14,000 --> 00:12:20,800
Wieczne struktury, w jakimkolwiek miejscu, czy to materialne czy psychiczne nie miały racji bytu.

71
00:12:21,000 --> 00:12:26,800
Było tak, ponieważ w tym lub innym czasie każda struktura zostanie rozbita, wszelkie konstrukty przemijają. 

72
00:12:27,000 --> 00:12:34,800
Zrozumiał to najwyraźniej, gdy dostrzegł naturę nietrwałości w swojej kuti w Bundala.

73
00:12:40,000 --> 00:12:43,800
Szanowny Bhante,

74
00:12:44,000 --> 00:12:52,800
Wiesz oczywiście, że z powodu mojej postępującej amebiozy, moje trzewia nie dają mi spokoju.

75
00:12:53,000 --> 00:13:04,800
Udało mi się zrobić niewielki postęp mimo to. Ale w roku 1960 i 1962 miałem świeże infekcje i mój stan się pogorszył.

76
00:13:06,000 --> 00:13:13,800
Atakuje wnętrzności. Nazwali to amebiozą, bo nie jest się w stanie niczego utrzymać.

77
00:13:14,000 --> 00:13:17,800
Heendeniya mówił, że nie była to amebioza, a raczej rak jelit.

78
00:13:18,000 --> 00:13:33,800
Ciało niepokoiło go przez większość dnia. Można było to wyczytać z twarzy, wiedziałeś, że cierpiał, był zmęczony, wyczerpany.

79
00:13:37,000 --> 00:13:45,800
W czerwcu 1962 roku, wtedy też po raz kolejny zetknąłem się z nagłą amebiozą (krew i śluz i reszta), 

80
00:13:46,000 --> 00:13:52,800
a więc napisałem do dr De Silvy, który uprzejmie przysłał mi pudełko tabletek, które miałem brać.

81
00:13:53,000 --> 00:14:02,800
Po dwóch lub trzech dniach zacząłem doznawać gwałtownych, erotycznych pobudzeń, jakbym wziął bardzo silny afrodyzjak.

82
00:14:04,000 --> 00:14:11,800
Następnie oczywiście pojawił się drugi problem z satyriazą. Zbyt dużo leków.

83
00:14:12,000 --> 00:14:25,800
Widziałem kilka butelek, gdy opuścił kuti na Island Hermitage, była to ogromna ilość butelek, zachodnich leków, bardzo silnych specyfików ze Szwajcarii. 

84
00:14:26,000 --> 00:14:30,800
Znaczyło to, że musiał bardzo cierpieć.

85
00:14:31,000 --> 00:14:40,800
Ta erotyczna stymulacja może być przezwyciężona dzięki udanej medytacji samatha (skupienia), ale moja chroniczna amebioza sprawia, że jest to dla mnie szczególnie trudne.

86
00:14:41,000 --> 00:14:45,800
Zatem dla mnie jest to jedynie kwestia tego, jak długo można wytrzymać obciążenie.

87
00:14:46,000 --> 00:14:53,800
Dlatego zagłębił się w Zapiski, w te intelektualne umiejętności, które posiadał, tam znalazł dla siebie pocieszenie,

88
00:14:54,000 --> 00:15:00,800
znalazł energię, tam znalazł też swoje zdolności, które dodawały mu zdrowia. 

89
00:15:01,000 --> 00:15:09,800
Dhamma, myślenie o Dhammie i spisywanie tego, to postawiło go na nogi, inaczej pewnie opadłby z sił znacznie wcześniej.

90
00:15:10,000 --> 00:15:20,800
W pierwszej kolejności, jest (z oczywistych powodów) częsta i nagląca propozycja zdjęcia szat, ale nie zabiegałem o to zaburzenie nerwowe,

91
00:15:21,000 --> 00:15:28,800
nie wiem zatem dlaczego, gdy mam spokojniejsze epizody, nie miałoby ono mieć swego własnego rozwiązania.

92
00:15:29,000 --> 00:15:34,800
W drugiej kolejności, jako przeciwległe ekstremum jest samobójstwo. 

93
00:15:35,000 --> 00:15:45,800
Mimo iż nie mówię, że jest to właściwe, muszę powiedzieć, że w tych okolicznościach i na dłuższą metę, to coś lepszego niż zdjęcie szat. [List 93a] nie datowany

94
00:15:46,000 --> 00:15:55,800
Oscyluje między dwoma biegunami (...) Żona lub nóż, można by rzec. [List 19] 11 grudnia 1962

95
00:15:58,000 --> 00:16:05,800
Miał już wcześniej próbę, aby, wiesz, odciąć się od życia.

96
00:16:06,000 --> 00:16:17,800
Myślę, że raz lub dwa razy próbował przeciąć sobie żyły nożem, w tamtych czasach była to brzytwa. Ale nie mógł tego zrobić.

97
00:16:18,000 --> 00:16:26,800
I pewnego dnia w trakcie pindapaty [jałmużny], dostawał banany, różne wypieki i ciastka zawinięte w gazety.

98
00:16:27,000 --> 00:16:31,800
Gdy wrócił i rozwinął gazety, zobaczył, że były to gazety z Anglii.

99
00:16:32,000 --> 00:16:38,800
Bardzo dziwne, w Hambantota, w Bundala w owych latach '65, '64 może 1964. 

100
00:16:39,000 --> 00:16:48,800
W gazetach opisywana była pewna historia: "Dwie starsze angielskie panie popełniły samobójstwo przecinając sobie żyły." 

101
00:16:49,000 --> 00:16:56,800
Więc on powiedział: "Jak to możliwe, że dwie panie z Anglii mogą to zrobić, a ja nie mogę, bo się boję?”

102
00:16:57,000 --> 00:17:04,800
W mowach występuje kilka istotnych przypadków, gdy uczniowie Buddhy popełniali samobójstwo.

103
00:17:05,000 --> 00:17:16,800
Jednym z przykładów jest mnich zwany Samiddhi, inny nazywa się Channa, oraz bodajże Sangamaji - co najmniej trzy lub cztery przypadki.

104
00:17:17,000 --> 00:17:19,800
Zatem mnisi ci, uczniowie Buddhy, popełniali samobójstwo. 

105
00:17:20,000 --> 00:17:31,800
Ciekawy jest sam proces, to znaczy ci ludzie byli tak zaawansowani, jak opisują mowy, według tych podań, że w trakcie popełnienia samobójstwa osiągali stan arahata.

106
00:17:32,000 --> 00:17:42,800
Ponieważ [Nanavira] wiedział, że nie był arahatem, nie miał prawa do popełnienia samobójstwa.

107
00:17:43,000 --> 00:17:46,800
Jakim wykroczeniem [reguły mnisiej] był ten rodzaj samobójstwa? 

108
00:17:47,000 --> 00:18:00,800
Jeśli ktoś popełnia samobójstwo, będąc mnichem, według interpretacji Nanaviry, zalicza się do dukkata, czyli najmniejszego z przewinień, najlżejszego z istniejących wykroczeń.

109
00:18:01,000 --> 00:18:08,800
Syngalezcy mnisi mieli inne zdanie na temat samobójstwa nie-arahatów. 

110
00:18:09,000 --> 00:18:14,800
Byli zdania, że jest to bardzo poważne przestępstwo. 

111
00:18:15,000 --> 00:18:21,800
Nie mogli go zdefiniować, ale uznawali, że może to być nawet parajika.

112
00:18:22,000 --> 00:18:36,800
Jeśli zabijesz inną osobę lub spowodujesz, że inna osoba popełni samobójstwo z powodu twojej rady, wtedy jesteś parajika i przestajesz być mnichem.

113
00:18:37,000 --> 00:18:46,800
W związku z tym spora część [mnichów ze Sri Lanki] była niechętna Nanavirze, jako osobie która popełniła samobójstwo.

114
00:18:47,000 --> 00:18:55,800
Kiedy po raz pierwszy udałem się do Vajirama, w bramie przejściowej widniały dwa duże zdjęcia - Czcigodnego Nanamoli, oraz Czcigodnego Nanaviry.

115
00:18:56,000 --> 00:19:05,800
Gdy wróciłem tam po dwóch latach po samobójstwie Czcigodnego Nanaviry, obraz Nanaviry został usunięty. 

116
00:19:06,000 --> 00:19:14,800
Najwidoczniej najstarsi mnisi zebrali się i po naradzie zdecydowali się usunąć jego podobiznę,

117
00:19:15,000 --> 00:19:31,800
chcąc pokazać, że nie popierają  jakiegokolwiek rodzaju samobójstwa, czy to ze względu na chorobę, czy związanego z umysłowym zniechęceniem. 

118
00:19:32,000 --> 00:19:42,800
A jeśli nawet był sotapanna, to - jak mówili - nawet sotapanna byłby bardzo ostrożny, aby odebrać sobie życie,

119
00:19:43,000 --> 00:19:47,800
bo wiedziałby również, że to przewinienie, jakkolwiek małe by było. 

120
00:19:48,000 --> 00:19:56,800
Więc popadł w niesławę wśród jednej z uczonych Sangh w Kolombo.

121
00:19:57,000 --> 00:20:03,800
Widziałem ręcznik, który został umieszczony pod drzwiami.

122
00:20:04,000 --> 00:20:08,800
A my nigdy nie otwieraliśmy drzwi, gdy kuti była zamknięta. 

123
00:20:09,000 --> 00:20:13,800
Było to nieco podejrzane ze względu na to w jaki sposób drzwi były zamknięte. 

124
00:20:14,000 --> 00:20:17,800
Więc delikatnie ktoś podłożył rękę pod drzwiami i drzwi się otworzyły.

125
00:20:18,000 --> 00:20:22,800
A kiedy otworzyły się drzwi zobaczyli, że mnich zmarł.

126
00:20:23,000 --> 00:20:33,800
Kiedy Nanavira Hamuduru mieszkał w naszej wsi, był niczym jasne światło w wiosce. 

127
00:20:34,000 --> 00:20:41,800
Żył ściśle przestrzegając Dhammy.

128
00:20:42,000 --> 00:20:53,800
Były tu słonie, jadowite węże, ale żadne z tych zwierząt nie wyrządziło mu krzywdy. 

129
00:21:00,000 --> 00:21:04,800
05 lipca 1965 14:45 Do koronera, Hambantota:

130
00:21:05,000 --> 00:21:09,800
Ze względu na przewlekły (i najwyraźniej nieuleczalny), zły stan zdrowia, postanowiłem położyć kres mojemu życiu.

131
00:21:10,000 --> 00:21:17,800
Rozważałem takie działanie już od dłuższego czasu, co więcej, podjąłem się nieudanej próby samobójczej w listopadzie 1962,

132
00:21:18,000 --> 00:21:23,800
od tego czasu sytuacja uległa pogorszeniu, aniżeli poprawie. 

133
00:21:24,000 --> 00:21:31,800
Biorę całą odpowiedzialność za ten czyn, żadna inna osoba nie jest w to zaangażowana. Nanavira

134
00:21:32,000 --> 00:21:37,800
Chodzi o to: dla mnie Dhamma jest prawdziwa, i jest jedyną rzeczą, którą biorę poważnie;

135
00:21:38,000 --> 00:21:42,800
jeśli nie mogę praktykować Dhammy tak jak chcę, nie mam dalszej chęci do życia. [List 50] 19 maja 1963

136
00:22:30,000 --> 00:22:38,800
Mimo kontrowersji, pisma Nanaviry wciąż wzbudzają żywe zainteresowanie wśród tych, którzy szukają alternatywnego podejścia do Dhammy Buddhy.

137
00:22:39,000 --> 00:22:45,800
Twórczość Nanavira Thery i pokrewne pisma można znaleźć na stronie: www.nanavira.org

138
00:22:46,000 --> 00:22:50,800
Transkrypcja: Aleksandra Łobacz
Tłumaczenie i napisy: Har-Dao (Portal Sasana.pl)